ยุทธศาสตร์ชาติระยะ 20 ปี ของรัฐบาล ได้เน้นการพัฒนาระบบคมนาคมขนส่งทางรางให้เป็นแกนหลักด้านการคมนาคมของประเทศ เพื่อเพิ่มขีดความสามารถในการแข่งขันทางเศรษฐกิจ และยกระดับคุณภาพชีวิตของประชาชน
กระทรวงคมนาคม จึงได้เร่งรัดการพัฒนาระบบรางมาอย่างต่อเนื่อง ทั้งการพัฒนารถไฟฟ้าขนส่งมวลชน รถไฟทางไกลระหว่างเมือง และรถไฟความเร็วสูง
ด้วยเห็นความสำคัญจำเป็นของประเทศ ที่จะมีการขยายโครงสร้างพื้นฐานระบบรางไปทั่วประเทศ และเพื่อให้มีการดำเนินงานทางยุทธศาสตร์การพัฒนาทางเทคโนโลยีที่เป็นไปในทิศทางเดียวกัน กระทรวงคมนาคมจึงได้จัดตั้ง สถาบันวิจัยและพัฒนาเทคโนโลยีระบบราง (องค์การมหาชน) ขึ้นเพื่อตอบสนองความต้องการของประเทศดังกล่าว โดยได้จัดตั้งขึ้นเมื่อวันที่ 14 กรกฎาคม 2564